महाकविकालिदासविशेषाङ्क: -जुलै 2021

प्रा. मेधा सोमण                   कवीकुलगुरू महाकवी कालिदासाला प्रथम विनम्रतेने अभिवादन करते. या लेखामध्ये कालिदासाच्या वाड्.मयातील निसर्गचित्रणाच्या काही उदाहरणांचा विचार आपण करुया. खरं म्हणजे कालिदासाला देवदेवता, वेद, उपनिषदे वगैरे […]

प्रा.डॉ. विमुक्ता राजे कालिदासाच्या स्वतंत्र प्रतिभेतून निर्माण झालेली कलाकृती म्हणजे ‘मेघदूत’. जिने कुणाचं कसलं ऋण पत्करलेलं नाही असे हे काव्यपुष्प आहे. असं म्हटलं जातं की, कालिदासानं फक्त ‘मेघदूत’ जरी लिहिलं असतं तरी तो इतिहासामध्ये महाकवी […]

श्री राहुल सातघर *आदौ रामगिरिवटीषु वसनं,नत्वा दृढं पुष्करं* *स्वाधिकारात् प्रमत्तआदिकथनं सन्देशसम्प्रेषणम्।* *वारिनिर्वहणं, अवन्तीक्रमणं अलकापुरीप्रापणम्* *आगमसुमन्त्रणादिकरणम् एतद्धि मेघदूतम्।।* रचना – श्री राहुल सातघर sanskritayana@gmail.comसंस्कृतायन वाद्यवृंद संस्थापक – मुंबई., संस्कृत अध्यापक, प्रचारक, लेखक, नाटककार, भाषातज्ञनिर्मिती – संस्कृतायन […]

चित्रा वाघ  शब्दलावण्याचे उपनिषद अशा शब्दात गौरवण्यात आलेलं कविकुलगुरू कालिदासलिखित ’अभिज्ञान शाकुंतलम्’ हे संस्कृत भाषेचं सर्वमान्य लेणं म्हणता येईल. कालिदासाच्या ठायी अलौकिक काव्यप्रतिभा, निर्विवाद रचनाकौशल्य, गाढा शास्त्राभ्यास आणि मनोव्यापाराचे सूक्ष्म निरीक्षण हे सर्वच गुण अव्वल […]

श्रीकांत अनन्त बर्वे  पूर्वीच्या काळी काहीही मोजायचे असल्यास हाताची बोटे मोडून मोजणी करण्याची पद्धत होती. एकदा काही विद्वान मंडळी चांगल्या कवींची मोजदाद करावी म्हणून बसले. … पुरा कवीनां गणनाप्रसंगे कनिष्ठिकाधिष्ठित कालिदासः अद्यापि तत्तुल्य कवेरभावात् अनामिका […]

नीलिमा अनिल मायदेव ओम नमो भारतभूमाते नमन तुज प्रथम करिते नंतर नमन करिते संस्कृतभाषा जन्मदात्रीते   कवि कालिदासाचे करिते गुणगान जी जी जी जी जी ll नमन करिते कालिदासांच्या आईबाबांना जरी ते अज्ञातच असती कालिदास होता […]

सौ. मिताली मंदार केतकर कालिदासाने दोन महाकाव्ये, दोन खंडकाव्ये आणि तीन नाटके एवढी रचना केली. त्यामुळे त्याची प्रतिभा विविध वाङ्मयप्रकारात लीलया संचार करत होती असे दिसते. तो जसा महाकवि होता, तसा श्रेष्ठ नाटककारही होता.  कालिदासाने […]

  डॉ. स्वाती भाटवडेकर     नेमेचि येतो मग पावसाळा…. निसर्गाचं ऋतु चक्र हे अखंड चालू असते. उन्हाने तापलेल्या धरणीला शांत करतो ज्येष्ठ महिन्यातील पाऊस आणि मग ओढ लागते आषाढाची, कारण आषाढातील पाऊस धरणीला हिरवा […]

राजेंद्र भावे आषाढस्य प्रथमदिवसे स्मर्यते कालिदासः। साहित्यर्तावनुपमसुमं यस्य गन्धो मनोज्ञः।। यत्साहित्यं, कुसुमकिसलाः विश्वमामोदयन् ये । तं वन्देऽहं कविकुलगुरुं शारदायाः सुपुत्रम्।। – अर्थ- आषाढाच्या पहिल्या दिवशी आपण कालिदासाचं स्मरण करतो.. हा कालिदास जणु, साहित्याच्या ऋतूतील एक […]

सुदीप संजय जोशी मेघ एवं दूतः यस्मिन् तत् इति विग्रहः। मेघदूतमपि कालिदासकृतमपूर्वं खण्डकाव्यमेकमस्ति।  मेघदूतम् पूर्वमेघः उत्तरमेघश्र्चेति। अस्मिन् खण्डकाव्ये मेघप्रवाहव्दारेण राष्ट्रस्य समग्रा भौगोलिकी स्थितिः कालिदासेन प्रदर्शिता वर्तते। परन्तु कविः वस्तुविधानं रुचिपूर्णकाल्पनिकदृष्ट्या करोति। यक्षः कश्चित् कुबेरस्य वर्षभोग्येण […]